Hodowla lasu to jeden z ważniejszych działów gospodarki leśnej. To szereg działań, mających na celu zachowanie i kształtowanie istniejących lasów, a także tworzenie nowych obszarów leśnych. Wszelkie prace planowane są z uwzględnieniem warunków przyrodniczych i procesów naturalnych. Ten złożony dział można podzielić na kilka części:

1. Zbiór nasion

Zbiór nasion to początek długiej historii drzewostanu. Jako leśnicy musimy zapewnić dobry start młodemu pokoleniu. Właśnie dlatego, ogromną uwagę przywiązujemy do jakości nasion. Zbierane są tylko z wytypowanych wcześniej miejsc. W tym celu wybiera się drzewa i drzewostany o wyjątkowych cechach jakościowych. Muszą spełniać ściśle określone kryteria, m.in.: jakościowe, ilościowe i wiekowe. Obiekty te tworzą bazę nasienną. Na terenie Nadleśnictwa Drawno znajdują się:

• wyłączony drzewostan nasienny
• gospodarcze drzewostany nasienne
• bloki upraw pochodnych
• uprawy pochodne
• drzewa mateczne
• źródła nasion

Zebrane nasiona są bezpośrednio wysiewane w Szkółce Leśnej Zdanów lub dostarczane do przechowalni nasion. Wymagają odpowiedniego przysposobienia, które zapewni doskonałe warunki do kiełkowania.

2. Produkcja sadzonek

Sadzonki produkuje się w specjalnie do tego celu przystosowanych fragmentach lasu, zwanych szkółkami leśnymi. Obiekty te podzielone są na kwatery, gdzie wzrasta materiał sadzeniowy. Szkółka Leśna Zdanów posiadaja specjalną infrastrukturę, która umożliwia hodowlę sadzonek. Głównymi gatunkami są sosna zwyczajna, buk pospolity, dąb szypułkowy oraz bezszypułkowy, brzoza brodawkowata, świerk pospolity. Produkujemy także wiele cennych domieszek biocenotycznych. Należą do nich m.in. jarząb pospolity, jabłoń płonka, róża dzika, kalina koralowa, czereśnia ptasia oraz wiele innych. Jednocześnie prowadzimy sprzedaż detaliczną sadzonek. Co roku około 1,5 miliona sadzonek trafia na uprawy leśne.

3. Odnowienia i zalesienia

Odnowienie ma na celu wprowadzenie i kształtowanie młodego pokolenia lasu. Jest to proces niezbędny dla zachowania trwałości lasów i pełnienia przez nie wielu funkcji. Naturalnym procesem w lasach jest stale postępująca przemiana pokoleń. Po wieloletniej obserwacji drzewostany dojrzałe są użytkowane, tym samym ustępując miejsca młodszemu pokoleniu. Wszędzie tam, gdzie prowadzone są cięcia rębne, inicjuje się procesy lasotwórcze. Najczęściej odnowienie lasu dokonywane jest poprzez sadzenie. Należy jednak pamiętać, że proces ten musi być bardzo dobrze zaplanowany. Każda powierzchnia wymaga indywidualnego podejścia. Już na pierwszy rzut oka widać, że nie każdy las jest taki sam. Bardzo ważna jest zatem znajomość rodzimych gatunków drzew, ich wymagań, dynamiki wzrostu, sposobów pielęgnacji. Kolejnym ważnym czynnikiem jest typ siedliskowy lasu – określony indywidualnie dla każdego drzewostanu. Ogromne znaczenie ma charakterystyczna szata roślinna oraz rodzaj gleby. Planowanie odnowień jest zatem jednym z ważniejszych i trudniejszych zadań. Rokrocznie, na terenie Nadleśnictwa Drawno sadzi się około 150 hektarów lasu.

W miarę możliwości staramy się inicjować naturalne procesy lasotwórcze. Wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, tworzymy sprzyjające warunki, do uzyskania obsiewu. By uzyskać efekt, trzeba sporo cierpliwości, zaangażowania, a przede wszystkim właściwe wykonanych zabiegów pielęgnacyjnych. Staramy się zatem zapewnić jak najlepsze warunki dla kiełkowania i wzrostu młodych siewek. Uznanie odnowienia naturalnego to dla nas najlepsza nagroda za kilka lat troski o młode pokolenie. Co roku, ewidencjonujemy je na powierzchni około 40 hektarów. Leśnicy stale toczą walkę z wydzielającym się posuszem. Szkodniki owadzie, patogeny, są często przyczyną osłabienia naszych drzewostanów. Skutkiem, jest często zamieranie nie tylko pojedynczych drzew, ale i całych drzewostanów. Dokładamy wszelkich starań, by w tych miejscach przywrócić las. Tego rodzaju powierzchnie, także planujemy do odnowienia.

4. Pielęgnowanie upraw i młodników

Już od momentu założenia uprawy leśnej, młode drzewka wymagają właściwej pielęgnacji. By zapewnić im jak najlepsze warunki wzrostu, wykonuje się tak zwane zabiegi pielęgnacji gleby. Mają on na celu likwidację konkurencyjnej roślinności – chwastów. Korzystają one z wody, soli mineralnych zawartych w glebie, a także światła – niezbędnego do wzrostu młodego pokolenia. Co roku, w Nadleśnictwie Drawno istnieje potrzeba wykonania tych zabiegów na powierzchni około 300 ha. Czasami konieczne jest także wycinanie pojawiających się samoistnie domieszek drzew i krzewów gatunków, które nie są pożądane w składzie gatunkowym. Zabieg ten nazywany jest czyszczeniami wczesnymi. Rozmiar tych zabiegów w Nadleśnictwie Drawno to około 60 hektarów rocznie. Gdy młode drzewka są na tyle wysokie, że ich korony zetkną się we wszystkich kierunkach i całkowicie przykryją glebę, kończy się pierwsza faza rozwojowa zwana uprawą. Następną fazę rozwojową lasu nazywamy młodnikiem. Ich pielęgnacja polega na usuwaniu drzewek chorych, obumierających, źle ukształtowanych, jak również nadmiernie wybujałych. Dzięki temu drzewostan wzrasta we właściwym tempie, a wewnątrz lasu tworzy się swoisty mikroklimat. Czyszczenia późne, bo tak nazywamy tego rodzaju zabiegi mają duże znaczenie dla jakości przyszłych drzewostanów, zwiększenia ich odporności i zdrowotności. W Nadleśnictwie Drawno co roku wykonuje się czyszczenia późne, na powierzchni około 150 ha.

5. Pielęgnowanie tyczkowiny i drągowiny – trzebieże wczesne

Tyczkowina to kolejna faza rozwojowa drzewostanu. Drzewa mają wówczas najczęściej od 25 do 35lat. Duże zagęszczenie prowadzi do uformowania strzały przypominającej tyczki, o długim pniu i krótkiej koronie. Może to powodować zwiększenie podatności na czynniki abiotyczne – m.in. wiatr, śnieg. Drzewa bardzo szybko przyrastają na wysokość, przez co stają się smukłe i niestabilne. To czas, w którym silnie ze sobą konkurują, w wyniku czego obserwuje się zamieranie słabszych egzemplarzy. Pierwsze zabiegi przeprowadzane w tym okresie nazywamy trzebieżami wczesnymi. Podczas prowadzonych prac wyznacza się drzewa dorodne, które stanowić będą szkielet przyszłego drzewostanu. Poprzez usunięcie drzew chorych i wadliwych, zwiększa się także dopływ światła. Dzięki temu, drzewa lepiej wzrastają, rozbudowują swoje korony oraz przyrastają na grubość.

6. Pielęgnacja drzewostanu dojrzewającego – trzebież późna

Z fazy tyczkowiny las przechodzi w fazę drzewostanu dojrzewającego, a następnie dojrzałego. Zakończył się proces najbardziej intensywnego przyrostu na wysokość, a wydzielanie się drzew zaczyna stopniowo słabnąć. W tej fazie, wykonuje się zabieg trzebieży późnej. Usuwane są drzewa o słabszym wzroście na grubość, wysokość, a także chore, wadliwe i obumierające. Celem wykonywania trzebieży późnych, jest doprowadzenie drzewostanu we właściwym stanie do wieku rębności. Skład gatunkowy powinien być dostosowany do siedliska, a drzewa powinny wzrastać w prawidłowym zwarciu. Ma to decydujący wpływ na jakość drzewostanu oraz urodzaj nasion.

7. Pielęgnacja drzewostanów dojrzałych

W wieku około 80 lat drzewostan osiąga dojrzałość. To kulminacja przyrostu na grubość. Drzewa intensywnie obradzają, inicjując powstanie nowego pokolenie lasu. Z upływem czasu następuje proces naturalnego obumierania pojedynczych drzew oraz pojawiają się oznaki starzenia. Drzewa te mogą stanowić zagrożenie dla osób korzystających z lasu. Mając na uwadze bezpieczeństwo użytkowników, a także zachodzącą przemianę pokoleń, drzewostany podlegają użytkowaniu. Dzięki temu, młode pokolenie ma szansę wzrostu w korzystnych warunkach wodnych i świetlnych. Z drzew powstaje drewno – jedyny odnawialny surowiec o tak szerokim spektrum zastosowań. Właściwie trudno jest, wyobrazić sobie życie codzienne bez drewna. To nie tylko cenny surowiec opałowy, ale także meble, narzędzia, papier, czy nawet domy i konstrukcje dachowe. Należy pamiętać, że leśnicy nigdy nie pozostawiają wyciętej powierzchni leśnej samej sobie. Zgodnie z Ustawą o lasach, w ciągu 5 lat od usunięcia roślinności leśnej, jesteśmy zobowiązani do odtworzenia w tym miejscu drzewostanu. Za każdym razem wykorzystuje się najlepsze możliwe rozwiązania, uwzględniając warunki glebowo-siedliskowe. Wiele mówi się o malejącej powierzchni lasów na świecie. W polskich lasach, powierzchnia leśna stale wzrasta, także dzięki przejmowaniu nowych terenów nieleśnych pod zalesienia. Warto pamiętać także, że zasobność naszych lasów, jest jedną z wyższych w Europie. Jest to efekt właściwej pielęgnacji prowadzonej przez kolejne pokolenia leśników.