Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Każdego roku podejmują oni działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.

Działania w ochronie lasu mają charakter profilaktyczny. To znaczy, że wszelkie działania maja na celu zwiększenie obronności lasu w stosunku do negatywnych czynników. Można je podzielić na trzy grupy:

1. Czynniki biotyczne,

2. Czynniki abiotyczne,

3. Czynniki antropogeniczne.

W obrębie jednego środowiska, przeważnie występuje wiele czynników, które połączone są ze sobą wzajemnymi zależnościami i występują po sobie. Dla przykładu – osłabienie d-stanu przez szkodliwe grzyby, czyni go bardziej podatnym dla szkodników wtórnych.

1. Czynniki biotyczne:

Do nich zalicza się żywe elementy środowiska ożywionego, a więc:

• Rośliny,

• Zwierzęta,

• Grzyby,

• Mikroorganizmy.

Jednym z największych zagrożeń dla lasu są owady. Ze względu na charakterystykę dstanów Nadleśnictwa Drawno (duży udział sosny i gruntów porolnych), są one szczególnie narażone na masowe pojawienie się szkodników pierwotnych (foliofagów). W celach prognostycznych corocznie w nadleśnictwie wykonuję się szereg czynności, które dostarczają niezbędnych informacji na temat stopnia zagrożenia lasu. Do najważniejszych należą:

• Jesienne poszukiwania – wykonywane są pod koniec każdego roku (po pierwszych przymrozkach) na stałych partiach kontrolnych. W trakcie prac przeszukuje się ściołe, w której zimują gatunki owadów żerujące na igłach sosny zwyczajnej. Należą do nich między innymi: barczatka sosnówka, strzygonia choinówka, poproch cetyniak, zawisak borowiec, osnuja gwieździsta oraz boreczniki sosnowe (zimujące w kokonach).

• Kontrola wylęgu gąsienic brudnicy mniszki na drzewach lub kontrola wędrówki gąsienic barczatki sosnówko ze ścioły do korony drzewa. Przeprowadzana jest na specjalnie przygotowanych drzewach lepowych i ma na celu określenie terminu wylęgu gąsienic, kulminacji oraz zakończenia wędrówek w korony drzew.

• Obserwacja rozwoju dynamiki liczebności motyli brudnicy mniszki z wykorzystaniem pułapek feromonowych – na początku lipca, na stałych partiach kontrolnych zostają wywieszone pułapki z feromonem, do których odławiają się samce motyli. Ma to na celu ustalenie kulminacji lotu samic, która przeważnie przypada na przełom lipca i sierpnia. Następnym etapem obserwacji jest rejestracja samic na drzewach. Na tej podstawie ocenia się zagrożenia na przyszły rok.

Starsze d-stany, głównie sosnowe i świerkowe są zagrożone ze strony szkodników wtórnych, czyli takich które uszkadzają drzewa już wcześniej osłabione (np. przez grzyby). Do najistotniejszych gatunków należą: przypłaszczek granatek, korniki i cetyńce. Ochrona przed tą grupą szkodników polega przede wszystkim na terminowym wyznaczaniu i usuwaniu z lasu drzew zasiedlonych.

Istotnym elementem pod względem gospodarczym jest ochrona lasu (głównie upraw i młodników) przed zwierzyną. Do gatunków, które mają najważniejsze znaczenie należą: jeleń oraz sarna. Mogą one np. zjadać pąki i pędy wierzchołkowe (zgryzanie) lub obgryzać świeżą kore (spałowanie), co może doprowadzić do nieprawidłowego wzrostu drzew, a nawet ich zamierania. W celu zabezpieczenia terenie nadleśnictwa najczęściej wykorzystuje się grodzenia, które chronią młode pokolenia do czasu osiągnięcia wieku, w którym nie będą one podatne na ten rodzaj uszkodzeń. Do innych metod ochrony przed zwierzyną należą: palikowanie, zabezpieczanie repelentami, zawieszanie osłonek czy pakuł. Ponadto w okresie zimowym po zabiegach pielęgnacyjnych w d-stanach pozostawia się części drzew z cienką korą, które chętnie są spałowane przez zwierzynę. Tym samym ogranicza się szkody na uprawach i w młodnikach. Kolejnym istotnym zagrożeniem dla trwałości lasów są niektóre grzyby, które w skrajnych przypadkach mogą przyczynić się do osłabienia, a nawet zamierania drzew. Tymi najistotniejszymi w ochronie lasu są: korzeniowiec wieloletni (Heterabasidion annosum) oraz opieńki (Armillaria spp.). Powodują one zgniliznę korzeni oraz pni drzew. Grzyby te są szczególnie groźne na lasach powstałych na gruntach porolnych. Proces ich zwalczania jest bardzo trudny i długotrwały.

2. Czynniki abiotyczne:

Nadleśnictwo Drawno ze względu na położenie oraz warunki przyrodniczo-leśne mierzy się z wieloma zagrożeniami ze strony przyrody nieożywionej.
Do najistotniejszych czynników zalicza się:

• Silne, porywiste wiatry,

• Niski poziom wód gruntowych.

Na osłabienie kondycji lasów nadleśnictwa duży wpływ miał huragan mający miejsce na początku 2022 roku. W związku z usuwaniem wiatrołomów i wiatrowałów w całym nadleśnictwie pozyskano około 70 tyś m³ drewna.

3. Czynniki antropogeniczne:

Nadleśnictwo Drawno należy do II kategorii zagrożenia pożarowego. Największe natężenie występowania pożarów występuje wczesną wiosną, z powodu wypalania traw, oraz latem, ze względu na wysokie temperatury powietrza i niską wilgotność ściółki. Dopiero jesienią zagrożenie pożarowe znacznie się zmniejsza. Straty powstałe w wyniku pożarów często są niewymierne. W płomieniach giną liczne gatunki fauny i flory łąkowej i leśne.

Bardzo ważnym czynnikiem kształtującym zagrożenie pożarowe w poszczególnych porach roku są warunki meteorologiczne, takie jak: opady atmosferyczne, prędkość i kierunek wiatru, natężenie promieniowania słonecznego, temperatury powietrza i wilgotności powietrza. W sezonie palności codziennie określany jest stopień zagrożenia pożarowego, podawany na godz. 9.00 i 13.00. Przy wystąpieniu III (najwyższego) stopnia zagrożenia pożarowego i utrzymującej się przez co najmniej pięć kolejnych dni wilgotności ścioły leśnej mierzonej o godz. 9.00 poniżej 10 proc. nadleśniczy może wprowadzić okresowy zakaz wstępu do lasu.

Przez tereny leśne nadleśnictwa przebiegają ważne szlaki komunikacyjne – droga krajowa i wojewódzka oraz linia kolejowa, co przyczynia się do zwiększenia zagrożenia pożarowego. Problemem jest także bliskie sąsiedztwo wsi oraz łąk i pastwisk, z których część jest wiosną wypalana przez miejscową ludność.

Największe zagrożenie pożarowe na terenach leśnych spowodowane jest jednak nieprzestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych przez ludzi przebywających w lesie. Z ustawy o lasach wynika m.in., że w lasach i 100 metrów od nich nie można używać otwartego ognia.

Nadleśnictwo Drawno posiada system ochrony przeciwpożarowej złożony z punktu alarmowo-dyspozycyjnego w biurze nadleśnictwa, dostrzegalni TV oraz samochodu patrolowo-gaśniczego. Nadleśnictwo wyposażone jest też w sprzęt do gaszenia pożarów. Na terenie nadleśnictwa zlokalizowana jest sieć punktów czerpania wody oraz dojazdów pożarowych w celu zaopatrzenia wodnego samochodów gaśniczych.